درفروردین ماه سال ۱۳۶۹در دانشگاه برکلی کالیفرنیا به مرکز دعوت پژوهش و تحلیل مسائل ایران (CIAR) با موضوع بررسی هنر وادبیات وشعر معاصر فارسی جلساتی برگزار گردید که یکی از سخنرانان اصلی آن، مرحوم احمد شاملو بود. ایشان در این سخنرانی به روال همیشگی آتش نگاه انتقادی خود را به خرمن سلطنت طلبان و پان ایرانیست ها در حوزه شعر وادبیات فارسی انداخت و چه آتش وطوفانی که درآن زمان بر پا نشد. آتشی که نه در بیرون، بلکه در درون دل وجان سلطنت طلبان افروخته شد، و آنان به سیاق همیشگی خود چه دشنام ها و توهین ها که در حق احمد شاملونکردند و ننوشتند.
البته هدف مرحوم شاملو در این سخنرانی نه ضربه زدن به سلطنت طلبان بود و نه دشمنی با کسی، بلکه هدف ایشان توجه دادن روشنفکران ایران به حقیقت و مسئولیت آن در قبال حقایق تاریخی بود. یعنی دقیقاَ همان روشنفکر نمایانی که امروز از همه جا رانده و از همه جا مانده اند، برای نفوذ در مراکز قدرت تلاش دارند به هر طریقی که شده است تئوری های مملکت داری رضا شاهی را در درون معده تئوری انقلاب سال۱۳۵۷ بتپانند. تا بلکه بتوانند آنچه را که ۳۷ سال پیش از در بدر شده است،از پنجره به درون آورند، وچه ساده اندیشند اینان.
مرحوم شاملو در سخنرانی خود درک تاریخی روشنفکران را به نقد علمی کشید و چون موضوع ادبیات وشعر بود و تخصص ایشان نیزدرهمین عرصه زبان زد است، مساله شاهنامه و همخوانی آن با تاریخ و حوادث تاریخی را پیش کشید و گفت که روشنفکران با مقالات وبحث های غیرواقعی خود عده ای آگاهانه و عده ای ناآگاهانه حقایق تاریخی را مغرضانه دفن کرده اند و بر روی همان دفینه بنایی، سپنجی بر پا کرده اند و عجب است که انتظار دارند همه در این بنای سپنجی سکنی گزینند. او گفت چنین انتظاری بی مورد است، و روشنفکران را به باز بینی و نقد اندیشه بی بنیادشان فرا خواند و خواستار پاسخ و راه حل برای اصلاح فرهنگ و باورهای روشنفکری ایران شد.
او در این سخنرانی، تاریخی سازی تاریخ نویسان ایران را مغرضانه و یا اشتباه خواند و مثال های را از متن تاریخ منجمله در باره گئومات مغ که بنا به ادعای کتیبه ای که به داریوش منسوب است؛ خود را به دروغ برادر کمبوجیه (بردیا) نامیده وشورشی را علیه داریوش رهبری کرده است. گفت حقیقت این است که اصلاَ گئومات نامی در میان نبوده است. بردیا از غیبت کمبوجیه که مصر رفته بود استفاده می کند و قدرت را در دست می گیرد و بی درنگ دست به اقدام اجتماعی می زند.
