گونئيده قوزئيين بايراغيني قالديرماق دوغرودور مو؟

Güneydə Quzeyin bayrağını qaldırmaq doğrudur mu?

I bölüm

                      İstər daxili, istərsə xarici şərtlərin gəlişməsi və dəyişməsi ilə Güney Azərbaycandakı milli hərəkət siyasi evrəsinə yüksəlmə istiqamətindədir. Realistik bir politika izləməyən hər hansı bir hərəkət nə daxildə, nə də xaricdə özünə müttəfiq tapar. Uluslararası ilişkilər xəyallar və ideallar əsasında qurulmur, gerçəkliklər əsasında qurulur. Bütöv Azərbaycan məsələsi uluslararasının gerçəyi deyildir. Güney Azərbaycandakı milli mübarizənin də gerçəkliyi deyildir. Bütöv Azərbaycan üçün Quzey Azərbaycanın nə  iqtisadi imkanları, nə sosial psikolojik durumu, nə də demokratik qapasitəsi buna hazırdır. Almaniyanı xatırlayalım: Qərbi Almaniyadakı iqtisadi inkişaf Şərqi Almaniyanı içinə alıb həzm etdi. Quzey Azərbaycanda belə bir imkan var mı? O zaman şüarlar yerinə almanlar kimi birliyin altyapısını əqli planda oluşdurmaq lazım, xəyal dünyasında deyil.

Diplomasidə nələri danışıb, nələri daha sonra danışacağımızı bilməliyik. Diplomatik savaşın silahlı mücadilədən daha çətin olduğunu bilməliyik. Bu gün Güney Azərbaycanın da tarixi statusu Bütöv Azərbaycan uğruna mübarizə aparacaq yapıda və imkanda deyildir. O zaman bu o deməkdir ki, Bütöv Azərbaycan siyasi bir sorun deyil, mədəni bir sorundur. Uzun vədədə mədəni plandakı çalışmalar Bütöv Azərbaycan məsələsini siyasi olquya çevirə bilər. Hər bir siyasi davranışın arxasında iqtisadi imkan, sosio-psikolojik dəstək və uluslararası ortamın ortaq görüşü dursa gərək. Bütün bu verilərdən yola çıxaraq Bütöv Azərbaycan ideyasının nə Quzeydə, nə də Güneydə siyasi bir sorun olmadığı görünməkdədir. Bütöv Azərbaycan məsələsini siyasi sorun olaraq görənlər uluslararası rəyin, daxili şərtlərin nə anlama gəldiyini bilməyən macəraçılardır. Əlbəttə ki, hər bir hərəkətdə macəraçılar da olar, ancaq macəra birikmiş milli enerjini boşuna xərcləməkdən başqa bir şeyə xidmət etməz. Qərb dövlətlərinin anayasalarındakı etnik haqq anlayışı və BMT-nin məramnaməsindəki “milli haqq” məfhumu Güney Azərbaycandakı milli oyanışa özü-özlüyündə dəstək verməkdədir. Bu səbəbdən də Güney Azərbaycan milli məsələsinin uluslararası ilişkilərə daşınması bir o qədər də çətinliklərlə rastlanmayacaq, yetər ki, Güney Azərbaycanın siyasi şəxsiyətləri uluslararası münasibətlər haqqında bilgi əldə edə bilib və xəyallara görə deyil, realitələrə görə davransınlar.

                      Quzey Azərbaycanın bayrağı BMT-də və dünyada başqa bir ölkənin varlığını təmsil etməkdədir. 8 milyon Quzey Azərbaycan insanı ümumiyətlə bu birləşməyə hazır mı? Quzey Azərbaycanın prezidenti buna nə deyir? Quzey Azərbaycanın BMT-dəki təmsilçisi bütün dünyaya elan etmədi mi ki, İranda hər şey, o cümlədən insan haqları da yerli-yerindədir? O zaman vaxtı yetişməmiş bir ideyanı həyata keçirmək çabası sadəcə boşuna bir əmək deyil, həm də o ideyanın heç bir zaman həyata keçməyəcəyinə şərait yaratmaqdır. Ayrıca İran kimi qəddar bir mühitdə yeniyetmələrimizin, gənclərimizin boşuna ölümünə, casusluq adı ilə əzilmələrinə və, bəlkə də, müqavimətlərinin qırılıb ümumiyətlə bu yoldan çəkilmələrinə səbəb ola bilər. Yəni məsuliyət daşıyırıqsa, gerçəkləri dərk ediriksə o zaman “Quzey Azərbaycanın bayrağını Güneydə qaldırın!” deyə təlqində və təbliğatda bulunmamalıyıq. Hər hansı bir hərəkətdə bayraq məsələsi heç bir zaman sorun olmamışdır. Sorun olan düşüncə məsələsidir. Düşüncələr yetişdikdən və dünya şərtləri hazır olduqdan sonra bayraq bircə həftəyə də hazırlana bilər. Necə ki, Quzey Azərbaycanda da o şəkildə oldu. Rus imperatorluğu dağılar-dağılmaz bayraq da ortaya çıxdı. Nədən? Çünkü Quzeyin aydınları daha öncə nisbi hazırlıq aparmışdılar. Əksik olan ünsür bayraq deyil bizim davada. Əksik olan şey milli düşüncəni toplumun bütün təbəqələrinin dərinliyinə daşımaqdır. Hələ təcrübə qazanmaq yolunda olan Güney Azərbaycan Milli Hərəkətini məsuliyətsizliyimizin dışında “Quzeyin bayrağını orda-burda qaldırın”- deməmizlə millətin aqibətini necə bir təhlükəyə sürükləməmizi anlamalıyıq.

        Güney Azərbaycanda “Azərbaycan bir olsun, mərkəzi Təbriz olsun”- deyən insanlar da Azərbaycanın bulunduğu durumu anlamadan, yalnız hissiyata qapılmış insanlardır. Hissiyat ziyan vermədiyi müddətcə gözəldir, lakin siyasi mübarizədə zərər verir. Çünkü mərkəzin Təbriz olması ilə bağlı mübarizə haqda həm Quzeydə, həm də Güneydə ekonomidə, demokrasidə, uluslararası münasibətlərdə çox işlər görmək lazım. Belə bir sual soralım: Biz şüarlar uğruna gənclərimizi fəda etməliyik, yoxsa konkret bir hədəf uğruna bilincləndirməli və istiqamətləndirməliyik? Çünkü bu gün Güney Azərbaycan uğruna mübarizə siyasi bir hərəkət ikən, Bütöv Azərbaycan uğruna verilən şüarlar günümüz açısından macəradan başqa bir şey deyildir.

     Mərkəz Təbriz olan Bütöv Azərbaycan məsələsi Orta Doğunun və dünyanın siyasi və iqtisadı münasibətlərini dəyişdirəcəkdir. Buna isə Azərbaycan qaynaqlı çox güc lazımdır ki, bu gün biz demək olar ki, ondan tamamı ilə məhrumuq. Bu kimi şüarlar Azərbaycanın Qərbdəki dəstəyinə son verə bilər. Nədən? Çünkü Bütöv Azərbaycan məsələsi elə mövzudur ki, böyük dövlətlərin də çıxarları ilə hesablaşmaq lazım olacaq. Sadəcə bizim hazırlığımız yetərli deyil, uluslararası mühit də hazır olmalıdır. Öz ana dilində bir cümləni doğru-dürüst yaza bilməyən bir xalqın bu qədər böyük bir məsələni uluslararasına anlada biləcəyi inanılır olaraq görünmür. O zaman öncə öz ana dilində yazıb oxumağı öyrənsin, düşüncələrini türkləşdirsin, nə istədiyini öncə eninə-boyuna anlasın, sonra bütövlükdən danışsın. Bu gün Bakıda belə, Bütöv Azərbaycan idealına inanan insanlar zindanlarda ikən, ya da yoxsulluq içində qıvrılıb durmaqda ikən, belə bir mövzunu siyasi gündəm olaraq sanmaq cəhalətdən başqa bir şey deyildir. Güney Azərbaycandakı milli-inqilabi enerjini bu kimi avanturalar boşluğa düşürməkdən başqa heç bir şeyə xidmət etməz.

    Bu günkü imkan və gerçəkliyi nəzərə alaraq “Güney Azərbaycan Mərkəzli Politik Davranış” üzərinə teorik, ideolojik sərmayə yatırmaq lazım. Şüarlar da buna görə tərtib edilməlidir. Bir Fransız ata sözündə deyildiyi kimi “Öncə gülləni atıb sonra hədəfə tuşlamamalıyıq, öncə tuşlayıb sonra gülləni atmalıyıq.”

26.05.2007