داشقین موعللیم ایله دانیشیق
پروفسورعلی داشقین؛ یازار،شاعیر، چئویرمن، دوزلتمن، تورکولوژی ودیلچیلیک بیلیم داللاری اوزره دوکتور،تورک دیلی ادبیات اؤیرتمنی ۲۲۰-دَن چوخ بیلیمسل و شعر و رومان کیتابلارینین یازاری، چوخ شهرلرده اؤزللیکله اورمودا تورک دیل و ادبیات اوجاقینین تملینی قورموش…دورنانیوز رسانه سینین باشلانیشینان سایین داشقین موعللیم ایله بو ایلک دانیشیغیمیز اولور او زامان کی بیز اورمودا هفته ده۲ساعات کیلاسلارا گئتمه یه واختیمیز اولموردو،دوکتور منت سیز تاکسی ایله تبریزدن اورمویا قدَر گلیب-گئدیردی او بویوک امکلره آنجاق بویوک اینسانلار دوزه بیلرلر. دوکتورون دیش پرستیژی نه قدَر ال چاتماز اوجا اولسادا ،عکسینه ایچی او قدَرده آلچاق کونولدی او بویوک اوستادین بیر کیچیک اؤیرنجیسی کیمی بونو دویموشامدا سؤیله ییرم.
– سالام و سایغیلار حؤرمتلی موعللیم داشقین جینابلاری! سیزی بیر داها اورمودا گوردوکده موتلو اولدوق و یئنی بیر موصاحیبه ایچون قرار وئردیک واختینیزیدورنانیوز سایتینین اوخوجولاری ایله پایلاشدیغینیز ایچون ساغ اولون!
اؤنجه لیکله سیزه و « دورنانیوز »سایتینین توم کادروسونا درین سایغیلاریمی، سونسوز ساغوللاریمی و گؤنوللو شوکرانلاریمی سونار، هامینیز ایچین اولو تانریدان جان ساغلیغی و اولدوغوندان آرتیق باشاریلار دیلریم.
– فارابی دیل اوخولونون تملینی قویماقدان آرتیق ۱۱ ایل کئچدی چئشیدلی تضییق لردن دولایی بو سورج گئرچکدن اوغوردور،بو مرکزین ایلک گونلریندن و دوامیندان لوطفن دئیین؟
سیزین ده وورغولادیغینیز کیمی، « فارابی دیل اوخولو » تام ۱۱ ایل بوندان اؤنجه آغیر شرطلر و بؤیوک سیخینتیلار ایله قارشی- قارشییا اولدوغوموز بیر زاماندا قورلموشدور. او دؤنَمین آجی وئریجی گونلری و یوروجو چَتینلیک لری اوچ آیریجا قولا بؤلونوردو و اونلارین هر بیریسی اؤزونه اؤزَل اوزلاشما، چالیشما، دؤیوشمه و قانیتلاما ایسته ییردی کی، بیز همین سورونلاری اؤنجه اوجا تانری نین و سونرا دا وارلیغیمیزا ایچدن اینانان دوستلاریمیزین اَل و گؤنول بیرلییی ایله چؤزموش اولدوق. بیرینیجی سورون او دؤنَمین یاسال و اولوسال زوروملوقلولاریندان عبارت ایدی و من هر چاغ اولدوغو کیمی ایشیمی قانون چرچیوه سینده حل ائتمک ایسته ییردیم فقط بونون ایچین چوخ بؤیوک چابا گرَکیردی چونکو کیمسه بئله بیر علمی- ادبی- میللی فعالییتی وار اولان قانونلار سیستئمینده گؤتور- قوی ائده بیلمیردی. منیم او گونلر بویونجا باش ووردوغوم ایداره، اورگان، قانون و شخصلرین ساییسی او قدردیر کی، هامیسینی بیر یئرده خاطیرلایا بیلمیرم. بوتون بونلارا باخمایاراق، اینانجیمین دوغرو و توتدوغوم یولون دوزگون اولدوغونا تام ووجودوملا ایناندیغیم ایچین ییلمادان و اوسانمادان چالیشمالاریمی سوردوردوم و بو گونکو دیل مرکزینین یاسال اولاراق قورولماسینی ساغلادیم.
ایکینجی و داحا قورخولو سورون بیزیم جاهیل دوستلاریمیزین علمه، میللی وارلیغا و قانونی یوللارا اینانماییب ایچی بوش شوعارلار وئرمه سیندن عبارت ایدی. بونلار بیزیم یانیمیزدا دوراجاقلارینا، تام باشاری و گوجلری ایله فارابی اوخولونون قارشیسینا دیکیلیب، اونو داغیتماق و اورادا بیلیمسَل ائییتیم آلانلاری دالدا- بوجاغا چکیب عؤمورلرینی مَحو ائتمک ایچین چالشیرلاردی. بیز بونون ندنلرینی چوخ یاخشی بیلیر، اونلارین قیسا بیر سوره ایچریسینده توکَنیب گئری چکیله جکلرینی ده آچیق- آیدین گؤررودوک. اونلار یاراسانین ایشیقدان قورخدوغو کیمی، علمدن قورخار، میللی ائییتیمدن قاچار و قارشیلیقسیز اَمک وئریب ائله- یوردا خیدمت ائدن بیرینی دوشمن کیمی گؤسترمه یه چالشیرلاردی. چونکو اونلارین بازاری بیلیم دئییل ده، جهالت کؤلگه سینده رؤونق تاپیردی.
اوچونجو سورون ایسه بینا و یئر سورونویدو. اورمو کیمی بؤیوک شهرده کیمسه بیر اوتاقلیق بئله یئرینی هم ده پارا قارشیلیغیندا بیزه وئرمک ایسته مز، توتودوغوموز یاسال یولو قورخولو بیر گئدیشات کیمی دوشونوب دوروردو. بونو بیله- بیله، بیز یئنه ده اومودوموزو زییانیمیزین تاواسیندا بیشیریب یئمکدنسه، داحا آرتیق چابالاماغی و یولوموزون دوغرو اولدوغونو هر کس ایچین آچیقلاماغی دوشوندوک و ترجیح ائتدیک. همین یؤنده چوخ دَیَرلی اؤیرَنجی لریمدن بیری ساییلان « رسول اَرتورک » ون یاردیمی ایله جناب « حاج آغا ذولفقاری » و جناب « حاج آغا صادقی » ایله تانیشدیم. اونلار ایلک اؤنجه بیر اوتاق و محدود بیر ساعاتلار ایچین بیزی قبول ائتدیلر و داحا سونرا بیزی و قانونی یولوموزو اؤیرَنینجه « فارابی » اوخولونو تام کادرو و بوتون امکانلاری ایله بیزه اَسرگه مه دیلر. بئله لیکله بیزیم اوچونجو آشامامیز دا اوغورلو باشا چاتدی و جهالت کاروانینی اؤلومجول اولاراق سوروندورَن سییاست دوشکونو و ایچی بوش شوعار پهلوانلاری یعنی بیزیم اوزده دوست، آرخادا قنیم لریمیز قارا بولود اولاراق باشیمیزدان چکیلیب گئتدیلر. بورادا بیر چوخ اورمولو دوستلاریمین آدینی چکیب تشککور ائتمم لازیم دیر فقط ساییلاری نین چوخ اولدوغو اوزوندن آغ ساققال اولاراق جناب « حاج آغا ذولفقاری » نین آدینی چکیب اؤز درین میننت دارلیغی بیلدیرمک ایستردیم.
– بـئله بیر دیـل اوخولـلاری باشقا شهرلـرده اوزلـلیکله تبـریزده ده وار می؟
بیلدییینیز کیمی ایراندا ایلک تورک دیلی و ادبیاتی اوخوللارینی یاسال و رسمی اولاراق قوروب و داواملی شکیلده چالیشدیران من اولدوغوم ایچین، بئله بیر اوخولون هئچ بیر شهرده حتتا مؤحتشم تبریز شهرینده بئله قورولمادیغینی بیلیرم. اؤتن اوتوز نئچه ایلین ایچریسینده آیری- آیری بیلیم اوجاقلاریندا گئچیجی اولاراق دیل صینیفلاری قورولموشدور یانلیز اونلارین حامیسی بیر- ایکی آیلیق و قیسا بیر سوره ایچین هم ده رسمی اولمایاراق نظرده توتولموشدور. من همین گئچیجی صینیفلارین بیر چوخوندا اؤیرتمن اولاراق اَمک وئرمیش بیریم و بو گونده همین صینیفلار بعضی شهرلر او بؤلومدن تبریزده داوام ائدیر آنجاق فارابی دیل اوخولو گئچن ۱۱ ایلین بویونجا دورمادان فعالیت گؤستر میش و یوزلرجه سویداشیمیزی او بؤلومدن سیزین اؤزونوزو اؤز آنا دیلی، ادبیاتی و میللی- معنوی دَیَرلری ایله تانیش ائدیب، اوخوسونو تام بیتیرنلر ایچین دیپلوم بئله وئرمیش دیر.
– سون ایلـلرده بیـلیم سل و ادبی چابالارینیزدان سویله یین :
منیم بو گونه دک اؤلکه ایچی و اؤلکه دیشیندا ۲۲۱ کیتابیم ایشیق اوزو گؤرموشدور کی، اونلاردان ۱۲ سون ایللره عاییددیر و بئش جیلدلیک ( ۲۵۰۰ ص. ) شعیرلر توپلوسو، تورکجه- فارسجا گئنئل سؤزلوک، علی آغا واحیدین ۹۴۴ صحیفه لیک دیوانی،… سون ایللرین وئریمی دیر. بوندان باشقا، سون ایللرده قاتیلدیغیم اولوسلارآراسی قورولتایلاردا دا بیرینجی و ایکینیجی یئرلری قازاناراق تورک دونیاسی آوروپا- آسیا ادبی اؤدوللرینی دا اَلده ائدیب ائلیمیزین ادبی وارلیغینا سونموشام. بونلارین یانی سیرا اؤتن ایللر ایچیریسینده اییرمیدن چوخ شارقی و ماهنیم اؤلکه ایچی و اؤلکه دیشیندا بسته لَنیب اوخونموشدور.
– گـله جکـده نه ایشـلر و اثرلـری گوزله یه بیـلریـک ؟
گؤرَجک گونوم و سورَجک عؤمروم اولورسا، آذربایجان توپونیملری (۱۲۰۰ ص.)، بؤیوک نیظامی نین خمسه سی (ترجومه)، قاراباغ پوئماسی، اورمودا گؤزوم قالیب ( رومان)، من حله ده سئویرم ( رومان)، اؤز گئچمیش (خاطیره)، … کیمی اثرلری نشر ائتدیرمه یی دوشونورم.
-شاعر اؤره گی دردلی اولار؛ اورمو گؤلونون دالغالاری سیزین اؤره یینیزده و شعرلرینیزده نه طور چالیر؟
« سئوگی داموسو » رومانیمدا قلمه آلدیغیم، « اورمولو اؤیرَنجی لریمه » آدلی شعیریم و اورمو ایله باغلی بیر چوخ یازیلاریمدا چالدیغی کیمی.
-سیز همیده بیر زامانلار آسان درگی سینین باش یازاریدا اولدونوز؛عمومیتده آذربایجان غزئته لرینین سورونلارینی و اولورسا صاباحیمیز درگی سینی دَیرلندیرین!
« آسان » قزئته سی و بیر چوخ باشقا داخیلی- خاریجی مطبوعات اورگانلاری نین باش یازاری، سوروملو مودور و یئتکیلی نوماینده سی اولدوغوم ایچین بو ایشین نئجه زور، نئجه سوروملو و نئجه آغیر اولدوغونو هرکسدن داحا یاخشی بیلیرم. بیزیم کیمی اؤلکه لرده دوشونجه نی تانری نین آند ایچدییی قلم ایله چاتدیرماق، تَلَسکن اوخوجو کوتله سینی راضی سالماق، گَلیر اَلده ائتمه دن مطبوعات ایشی گؤرمک و سونوچدا ایستمه دییین ائلئشتیریلری آلماق هر کسین ایشی دئییل دیر. بو باخیمدان سیزین و دیگر دوغرو دوزگون چالیشان مطبوعات ایشچیلرینی تبریک ائدیر، توتدوغونوز یولدا اوغورلار دیله ییرم.
– ایستردیم سون شعرینیزی رجاء ائدیم :
گؤزلرینده توتساق یاتان
منی گؤرمه یه قویو وئر
کیپریک بارماقلیقلاری نین آرخاسیندان اولسا بئله
یوخسا گؤروش یاساغیمی وار؟
دوداقلاری نین چئلیک قاپیسیندا
کئشیک دوران قاردییانا تاپشیر منی
یوخسا اونون دا
بوغازا تاخیلاجاق ایپی، ساپی، آساغیمی وار؟!
سن
گؤزونده جیویل- جیویل یانان گونشی سؤندورمه
من
گؤز یاشلاری نین ایسسیز، قیر چؤلونده
سوسومدان اؤلمه یی باشارار
باخیشیندا دیریلیب
یئنی من اولماغی ده نه یَرَم
بیر اَلجه اوره یی بوشونا دؤیوندورمه!
حارایا گئتدییینی بیلمه ین
اوچورتما دئییل آغزیمدان چیخان سؤز
سن منیم باشیما گَلَن اَن ایی شئی
من سنین باشینا دوشن اَن گؤزَل بلا
اییده باغیندا گؤزله یه جم
گَل حا !
منده بیر سن
سنده بیر منیم اَسیر دوشوب
بو آرادا
سنه گئدن هئچ بیر یول منه اوزاق دئییل
باش اوجوندا دورسان اییی اولور
بو قازان قایناداجاق بیزی حله
سندکی منین دئییل
اولسا- اولسا
اونداکی کیمین چیی اولور!
اَن اییسی
عؤمورلوک ایش کسدیر توتوقلو منه
گؤروشسوز، گؤروجوسوز یاتسین بَبَکلری نین بیرینده
من گَلیر آلیریم سنی
گؤی مچیدین میناره سیندن
سن دایان، دور یئرینده!…
– ساغ اولون ؛هر نه اؤره ک سوزونوز وارسا بویورون؟
کئشگه دئیه بیلسه یدیم قیفیللی قولاقلارا آچارسیز اوره ییمین
سؤزلرینی، کئشگه !!
دانیشیق آپاران : حجت الهامی
دورنانیوز – سرویس تورکی :
